Verzameld werk | 4

In de jaren 1860, na zijn tewerkstelling in Siberië, was Dostojevski zeer productief. Hij schreef onder meer de in dit nieuwe Russische Bibliotheekdeel samengebrachte ‘kleine’ meesterwerken: ze leggen als het ware de hoge lat voor zijn daaropvolgende monumentale romans.

In De speler laat Dostojevski een jongeman ten prooi aan zijn ongecontroleerde gretigheid, in de liefde zowel als in het spel. Deze Aleksej kan niet meer stoppen zijn geld in de waagschaal te stellen. Eerst zet hij zijn zinnen op zijn beminde Polina, die hem vervolgens uitdaagt aan de roulettetafel te gaan spelen, waaraan hij gehoor geeft en waardoor hij uiteindelijk een ultieme poging moet doen om al zijn verliezen terug te winnen. Maar hoeveel geluk hij met zijn laatste geld ook heeft, Polina laat zich niet imponeren – en hij blijft achter, rijk misschien, maar zonderling.

Dostojevski’s voorstelling van de zelfkant van de maatschappij, van eenzelvige figuren, vervreemding en monomanie is immer onmiskenbaar, of het nu is in De speler of in een van zijn andere meesterwerken zoals Ondergrondse notities. Dit deel bevat verder: De krokodil, De eeuwige echtgenoot, Een nare geschiedenis en Winterse opmerkingen over zomerse indrukken, alle in nieuwe vertaling.